مهستی گنجوی؛ بانوی رباعی و شهرآشوب
تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۶۸۹۲۵۲
محمدجعفر محمدزاده می‌گوید تراز رباعی‌های مهستی گنجوی در زبان فارسی از او شاعری ماندگار ساخته است.
عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر رادیو ایران در یادداشتی که دراین‌باره در اختیار ایسنا قرار داده، آورده است: «نام مهستی از ترکیبی عربی و فارسی گرفته شده است؛ از دو بخش مَه یا مِه به معنی ماه یا بزرگ که با سَتّی، مخفف سَیّدتی در معنی ماه‌بانویِ من یا بانوی بزرگِ من ترکیب شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مهستی گنجوی در اواخر سده پنجم در شهر گنجه از شهرهای قفقاز جنوبی زاده شده است. او از زنان شاعر و نام‌بردار ایرانی در عهد غزنویان و سلجوقیان در سده‌های پنجم و ششم است. شهرت مهستی گنجوی به دو چیز است؛ یکی رباعی‌های دلکش و عاشقانه و دیگر شعر شهرآشوب او. شهرآشوب گونه‌ای شعر عاشقانه است که در آن شاعر از مشاغل، محله‌ها و افراد سرشناس یک شهر نام می‌برد و در کنار خلق مضمون‌های ظریف و عاشقانه گزارشی از اوضاع فرهنگی و اجتماعی و حتی سیاسی یک شهر و منطقه را به دست می‌دهد؛ گاهی هم شهرآشوب در هجو اهل یک شهر و دیار سروده می‌شود.
گفته شده مهستی، همسر امیر احمد پسر خطیب گنجه بوده است و بین این دو گفت‌وگوها و مناظره‌های عاشقانه برقرار بوده که البته در انتساب دقیق همه آنها به این دو تردیدهایی وجود دارد.
حمدالله مستوفی، عطار نیشابوری، شمس قیس رازی، دولتشاه سمرقندی و سیدحسن غزنوی هر کدام در آثار خود به گوشه‌هایی از زندگی این بانوی شاعرِ پارسی‌گو پرداخته‌اند.
گفته شده مهستی مدتی شهر و دیار خود، گنجه را ترک کرده و به خراسان رفته و در دربار سلطان سنجر به کار دبیری پرداخته است، پس از آن در اثر ناآرامی‌های شمال‌شرق ایران به زادگاهش بازگشته و گویا در همان‌جا و در حمله عبیدالله‌خان به هرات، دیوان شعر او از بین رفته است؛ بر همین باور، دیوانی از اشعار مهستی گنجوی به‌جا نمانده است، اما از حدود شصت، هفتاد سال پیش تا کنون چندین‌بار مجموعه‌هایی از شعر او چاپ و منتشر شده است.
با این حال به نظر می‌رسد معتبرترین منبع رباعی‌های مهستی گنجوی، کتاب ارزشمند «نزهه‌المجالس» اثر جمال‌الدین خلیل شروانی است که ۶۱ رباعی او را در کنار چهارهزار رباعی از حدود ۳۰۰ شاعر پارسی‌گوی سده‌های پنجم تا هفتم ثبت و ضبط کرده است. در اندک اشعار به‌جامانده زبان شیرین و روان، احساسات زنانه و عاشقانه و فرهنگ ناب ایرانی از مهستی شاعری ماندگار و صاحب ذوق و سبک به ما معرفی می‌کند و تعمق در زبان و شعر مهستی گزارشی قابل اعتماد و مستند از زبان مردم ارّآن و قفقاز جنوبی در زمان حیات او به ما می‌دهد و درمی‌یابیم که زبان و شعر و ادبیات فارسی در آن دوران از چنان بلندی مرتبه‌ای برخوردار بوده که زبان و فرهنگ حاکمان تازی مانند شروانشاهان یا امرای ترک سلجوقی در آن‌جا را تحت تاثیر قرار داده است.
در توصیف زبان شعری مهستی، او را شاعری آزاداندیش، متفکر، جسور، شجاع و مسلط بر ادبیات فارسی و عرب دانسته‌اند.
گرچه بی‌گمان مهستی در قالب‌های دیگری هم شعر گفته است اما تراز رباعی‌های او در زبان فارسی از او شاعری ماندگار ساخته است.
نکته مهم دیگر اینکه، ترجمه اشعار از هر کس و هر فرهنگی ناگزیر است، اما اگر کسانی ترجمه اشعار را اصل بدانند و بخواهند زبان کسی را تحریف کنند و یا جعل و وارونه بنمایانند، هم سرقت ادبی کرده‌اند که کاری غیرفرهنگی است و هم به فرهنگ و تمدن یک قوم و یک ملت خیانت کرده‌اند که نارواست و متاسفانه در اطراف ایران چندی است این رویه آغاز شده است که اگر فرهنگ‌وران و پژوهشگران ایرانی و نخبگان ادبیات فارسی و دستگاه‌های متولی و مسئول فرهنگ کشور غفلت بورزند، پیامدهای ناگوار فرهنگی برای ایران و زبان فارسی در بر خواهد داشت.»
انتهای پیام
منبع: ایسنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۶۸۹۲۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اعلام آمادگی دانشگاه مطرح ایرانی برای آموزش زبان فارسی به دانشجویان اخراجی آمریکا
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فارس، مدتی است دانشجویان دانشگاه های آمریکایی و اروپایی در حمایت از مردم مظلوم فلسطین به پا خواسته اند و اعتراضات گسترده شان به گوش جهانیان رسیده است.
در این رابطه عبداله معتمدی رئیس دانشگاه علامه طباطبائی گفت: این اتفاق، اتفاق بی سابقه و میمونی است که بیداری واقعی در فضای دانشگاهی را نشان می دهد.
وی افزود: با توجه به اتفاقاتی که افتاده دانشگاه علامه طباطبائی هم آمادگی دارد سوابق تحصیلی استادان و دانشجویان علوم انسانی دانشگاهیان آمریکایی که اخراج شده را برای پذیرش بررسی کند.
رئیس دانشگاه علامه طباطبائی اضافه کرد: ما حتی آمادگی داریم از این افراد برای حضور در مجامع علمی دانشگاه دعوت کنیم تا از ارزیابی و تجربیات شان از اتفاقاتی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی رخ می دهد استفاده کنیم.
معتمدی در ادامه گفت: اگر رشته تحصیلی این افراد با رشته تحصیلی دایر در دانشگاه علامه طباطبائی مطابق باشد آمادگی داریم به این دانشجویان بورس تحصیلی ارائه کنیم و حتی آمادگی آموزش زبان فارسی از طریق وبینار و فضای مجازی در دوره های معینی به آنها داریم تا با زیان فارسی آشنا شوند.
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد